26. Waar is de schroef?

Mindelo, Sao Vincente, Kaapverdië •3 December 2019•

16.5159° N 25.016° W

Een uur na onze briefing van afgelopen woensdag waarin de schipper besloot om Kaapverdië aan te doen, moest bij gebrek aan wind de motor bijgezet worden om uit het gebied van te weinig wind te komen. De motor werd aangezet, hij deed het wel maar wat we ook probeerden er gebeurde niets….niet vooruit, niet achteruit….helemaal niets. Wat we ook probeerden er leek geen stuwing te komen. Er werd gedacht aan iets in de schroef, of misschien was de versnellingsbak stuk? Maar omdat het avond werd hebben we het er bij gelaten en de volgende ochtend bij daglicht hebben we de go-pro van Stanley aan een pikhaak getaped en heeft ie onder de boot gefilmd. Shit, toen werd het meteen duidelijk: daar waar een schroef hoorde te zitten, zat niets ….. de schroef was eraf! Wat een mazzel dat we er al voor gekozen hadden om koers te zetten naar Kaapverdië. Daar zouden we verder onderzoek doen en met wat belletjes naar Rob van de Zeezeilers van Marken, moesten we daar maar kijken hoe we de reserve schroef die we aan boord hebben, er op zouden krijgen. Daar zijn een paar opties voor:
– de boot moet uit het water
– een professioneel duikteam moet komen om de schroef onder water te monteren
– we zouden zelf onderwater moeten om de schroef te monteren.

Door weinige wind en een nutteloze motor (tenminste voor de snelheid – stroom draaien ging uiteraard nog wel prima) heeft het nog wat extra dagen geduurd om bij Kaapverdië aan te komen.

Gisteren rond 1500 uur was het nog maar 50 mijl naar Mindelo, en de spanning was duidelijk voelbaar aan boord. Niet zo gek, want we hadden uitgerekend dat we na middernacht aan zouden komen en om zonder motor de baai in te moeten zeilen en voor anker te gaan is nog wel een kunstje – helemaal in het donker. Dus het was all hands on deck en iedereen kreeg tijdens de dagelijkse briefing een specifieke taak voor de “approach” met het verzoek zich daar heel goed op voor te bereiden. Uiteraard wilde ik graag de navigatie doen 😉

Net na middernacht naderden we het laatste waypoint, en zaten we met de volledige bemanning klaar voor onze approach. Het was druk in de baai met ten anker liggende schepen (jachten maar ook grote vrachtschepen). Met verschillende keren overstag zijn we tussen de andere boten door gelaveerd en hebben we het voor elkaar gekregen om de boot om 0300 uur veilig en netjes ten anker te leggen in de baai. Omdat de bodem niet erg goed is voor ankeren (veel modder) hebben we ieder een uur ankerwacht gehouden om te toetsen of wij (of mogelijk andere boten) niet zouden gaan krabben – wat betekent dat ze van hun plaats af schuiven omdat het anker het niet goed houdt.

Omdat het te lang zou duren voordat er een moment zou zijn om de Westwind uit het water te laten halen en er ook geen duikteam beschikbaar was, zat er niets anders op dan zelf het water in te gaan. Peter, Stanley en ik waren de enigen met een duikbrevet en omdat Peter de technische man is bij ons aan boord, ging hij met Stanley onderwater op onderzoek. Hun plan was snel gemaak en na een voorbereiding van een goed uur, zijn ze samen aan de reparatie begonnen. De eerste duik maakte dat de schroef er op zat en weer functioneerde. De tweede duik was nodig om de schroef goed te borgen om te voorkomen dat we strax een tweede schroef onderweg zouden verliezen. Begin van de middag was alles gefixt. Super stoer en fijn dat het zo ging, want anders hadden we nog wel een paar extra dagen in Mindelo gelegen. Na nog een toeristisch rondje door het stadje en een laatste bezoek aan de echte barbier, zijn we om 20.00 uur weer uit Mindelo vertrokken en begon onze tweede etappe van de reis: de oversteek naar Martinique!

25. Een kadootje van de zee

North Atlantic Ocean•28 November 2019•

22.283° N 019.587° W ( 337 nm NNO van Kaapverdische eilanden)
Afgelegd: 410 nm 

Doordat er bijna geen wind is, kabbelen we rustig verder. Ook de “half-winder” wordt bijgezet om nog een beetje de gang er in te houden, maar we blijven onder de 5miles per uur. Daarom verwachten we pas dinsdag of later op Kaapverdië te zijn, afhankelijk van het weer. Een welkome afleiding vandaag was de vis die Stanley gevangen heeft met de hengel die hij in Las Palmas gekocht heeft. Wauw wat een mooie vis – fel geel met groen, maar zodra hij het water uit was verdween langzaam de mooi kleur van deze prachtige vis.

Met een korte check op een kaart met verschillende vissen durven we uit te spreken dat we vermoeden dat het een “Dolphin fish” is en hebben we het uiteraard direct soldaat gemaakt. Heerlijk met gebakken groeten en voor de liefhebbers aardappeltjes. Bij nader onderzoek in een boek over alles over de Atlantische Oceaan durven we met wat meer stelligheid te zeggen dat het ook echt een Dolphin fish is – ze heten ook wel Mahi Mahi en bij ons gewoon bekend als ordinaire Dorade….. 

24. Change of plans

North Atlantic Ocean•27 November 2019•

23.530° N 019.040° W (466 nm NNO van Kaapverdische eilanden)
Afgelegd: 328 nm

Zeilen is je constant aanpassen aan nieuwe omstandigheden. Draait de wind dan passen we de zeilen aan. Als wortels eerder gaan rotten dan verwacht, bakken we een super lekkere worteltaart. En die was echt lekker!!! Veranderen de weersverwachtingen op onze route dan verleggen we onze koers. Als je niet kunt douchen met water uit de tank (om de voorraad te bewaren), gooien we 2 putsen zeewater over ons heen in de kuip. En zo improviseren we de hele dag.

De belangrijkste verandering is dat we nu op weg zijn naar Kaapverdië voor een korte tussenstop om diesel te tanken. We zien op de nieuwe grib files dat we in een gebied liggen en blijven met weinig wind en moeten dus de motor af en toe bij zetten om niet pas na kerst aan de overkant aan te komen. Mede daardoor zullen we ons volgende waypoint moeten verleggen en zuidelijker varen dan onze eerste plan. Daarnaast moeten we meer dan verwacht stroom draaien om alle benodigde navigatie instrumenten en de koelkast aan de praat te houden. Bewolking en de lichte wind beperken onze mogelijkheid om met de zonnepanelen en de windgenerator voldoende stroom op te wekken en daarom moet de diesel ons een handje helpen. We streven natuurlijk naar energie neutraal, maar dat is zonder wind bijna onmogelijk.

We verwachten nu maandag of dinsdag aan te komen in de haven van Mindelo, Sao Vincente, afhankelijk van de wind. Het plan is om er heel kort te blijven, alleen tanken en weer door op weg naar Martinique.

Ik heb best wel veel nachtwachten (4 hondenwachten in de week) , dat is vermoeiend maar tegelijkertijd ook heel bijzonder, de sterrenhemel is zo ontzettend mooi, zo magisch en iedere ster schijnt zo mooi. Het is verder donker om ons heen en we hebben een beperkte maan, daarom zie ik zoooo veel meer sterren dan thuis in Amsterdam. Prachtig om dit mee te maken en zo onbeschrijflijk. Met een app op mijn telefoon probeer ik de sterren te leren kennen, vrienden met ze te maken, de sterrenbeelden op te zoeken en de prachtige planeten die de sterrenbeelden dragen te groeten. Orion, Sirius en Canopus zullen tijdens deze reis op heldere nachten mijn gidsen zijn waar ik steeds meer op zal vertrouwen. Het lege gevoel wanneer ik ze niet kan vinden aan de hemel tijdens de bewolkte nachten, maar alleen voel ik mij niet…. Er zijn altijd sterren die hun best doen om toch nog even tussen de wolken door te verschijnen en ook de lichtgevende algen doen hun best om er een mooie show van te maken achter onze boot. Liever de nachtdiensten in alle rust met de sterren als compagnons dan de drukte en hectiek overdag op de 50M2 dat onze wereld nu groot is.

23. Bezige bijtjes

North Atlantic Ocean•27 November 2019•

23.530° N 019.040° W (466 nm NNO van Kaapverdische eilanden)
Afgelegd: 328 nm

We zijn al weer een paar dagen onderweg en de dag begint een beetje routine en structuur te krijgen. Een dag begint al ’s nachts met het bakken van brood, dit wordt voorbereid tijdens de “hondenwacht” (van 02.00 tot 06.00 uur). De wacht daarna (van 06.00 tot 09.00 uur) bakt het brood. Dat gaat eigenlijk heel erg goed en we hebben dan ook elke dag heerlijk vers brood! Soms met een nootje of rozijntjes er in. De shift van 09.00 tot 12.00 uur controleert de boot aan de hand van een dagelijkse checklist. Er wordt gekeken of alles nog werkt of heel is, zoals de zeilen, de vallen en schoten, de veiligheidslijnen, de luiken, de motor etc. Ook wordt in deze wacht de keuken en het toilet schoon gemaakt. Daarnaast houden we nauwkeurig bij wat het water- en dieselverbruik is. We moeten helaas wel erg veel motor bijdraaien (4 uur per dag – 2 uur in de ochtend en 2 uur in de namiddag/avond) om de accu’s vol te houden. De lunch en afwas wordt gedaan door de wacht van 12.00 tot 15.00 uur, de crew van de 15.00 tot 18.00 uur wacht zorgt dan voor het avondeten. Nu is thuis koken voor 8 personen al een flinke uitdaging ….. Je kan je dus voorstellen dat eten koken aan boord van een schommelend schip op een 2 pits-campinggastoestelletje een extra dimensie krijgt. Eenpansgerechten zijn dan ook favoriet. Tijdens de wacht van 18.00 tot 22.00 uur wordt er afgewassen, dit doen we met zeewater, zodat we niet te veel drinkwater verspillen. Ook bij deze wacht heeft het eenpansgerecht – in het kader van de hoeveelheid afwas dus de voorkeur.

Om 17.00 is de dagelijkse briefing en borrel met een echte Spaanse ham. Tijdens dit overleg vertelt de schipper wat er nautisch gebeurd is in de laatste 24 uur en wat we kunnen verwachten voor de komende dag(en). Regelmatig heeft de schipper een verhaal of geeft hij uitleg over een situatie die we tegen zijn gekomen, zodat iedereen hiervan kan leren. Gisteren ging het bijvoorbeeld over voorrangsregels. In de nacht ervoor hebben we onze koers verlegd, omdat het volgens de wachtleider niet duidelijk herkenbaar was dat een cruiseschip (De Costa !!!! Fascinosa – ja en die costa schepen kennen we allemaal) voor ons zou gaan uitwijken. De wachtleider gaf er de voorkeur aan om toch het zekere voor het onzekere te nemen en achter het cruiseschip langs te gaan (zij varen rond de 20 knopen – terwijl wij er maar 6 varen). Een verstandig keuze en de tips van de schipper daarbij zijn:
– met je zaklamp schijnen in je zeil – zodat je beter zichtbaar bent
– je andere licht (rood voor bak en groen voor stuur) te laten zien – zodat duidelijk is dat je van koers wijzigt.
Leuk hè deze tips?

Tijdens elke wacht wordt het hele uur het logboek bijgewerkt, met logstand (totaal afgelegde nautische miles-nm), de windrichting en -sterkte, de koers die we (zouden moeten) varen en onze positie. De boot moet natuurlijk schoon gehouden worden, het afval moet gescheiden worden en de etensvoorraad moet gecontroleerd worden. Gisteren bleek dat de wortelen al aan het rotten zijn, waarschijnlijk omdat ze toch iets te veel in het zonlicht hangen. Daarom hebben we deze geraspt en een geimproviseerd diner gemaakt en met de rest proberen we een worteltaart te bakken….. ( ik zal je laten weten of dat gelukt is). Natuurlijk zeilen we de hele dag en nacht, dus staan we tijdens onze wacht ook nog om de beurt achter het roer, terwijl de andere 2 medewachtlopers indien nodig de zeilen trimmen, een spi-boom zetten of weer weg halen, een rif zetten of er weer uit halen of de gijp uitvoeren. We vervelen ons dus zeker niet en vooralsnog heb ik nog geen letter uit mijn leesboek kunnen lezen.

Wel hebben we dolfijnen gezien! Zo prachtig. Het was een groepje van ongeveer 5 of misschien wel 6 dolfijnen. Ze waren nieuwsgierig en kwamen 1 voor 1 even met hun kop boven water om te checken wat er nu weer aan de oppervlakte dreef….. Ze zwommen hard en dan weer achter de boot en dan weer voor de boeg. Links en rechts – ze hadden schik en het leek alsof ze een soort van kiekeboe speelden. Elke keer als we ze zagen verdwenen ze weer om elders bij de boot weer op te duiken. Dit alles duurde echt niet lang, hooguit 5 minuten, en voor we onze camera’s gereed hadden waren ze al weer vertrokken…. Iemand had gehoord dat je moest fluiten om ze nieuwsgierig te maken, maar was dit wel zo…. of hadden we dit beter niet moeten doen om nog even langer samen te zijn?

22. Hieperdepiep – 50

North Atlantic Ocean•24 November 2019•

26.151° N 016.589° W
Afgelegd: 157 nm

De laatste dagen was de spanning al goed merkbaar in de haven: zondag is een heel speciale dag. Niet omdat de ARC zou vertrekken maar uiteraard omdat ik 50 jaar ben geworden!!! Ons hele drijvende dorp was in rep en roer 😉

Na een champagne ontbijt heb ik mijn kado uitgepakt: een poep chique sextant. Die kan ik goed gebruiken onderweg om te leren hoe ik op traditionele wijze kan bepalen waar we ons op zee begeven.

Na het ontbijt doet iedereen nog de laatste checks, wordt er nog even naar huis gebeld om nog een keer gedag te zeggen (“we zien jullie over 3 weken aan de andere kant”), doet de schippers de vertrekbriefing, de bemanningsleden een reddingsvest om en all hands on deck om ons tussen alle andere schepen naar buiten te manouvreren.

Ons vertrek uit de haven: 11.30 uur.

Om met zo’n 200 boten van de ARC op hetzelfde tijdstip de havenmonding uit te varen was best wel spannend maar gaf tegelijkertijd ook de ontlading dat we eindelijk de zee op mogen. Na een paar oefeningen refen en een boomzetten, hebben we met het “melkmeisje” op de juiste koers gekozen en rond het middaguur ging de eerste wacht van start.

De weersvoorspelling (die we vlak voor vertrek dmv gripfiles via internet hadden binnen gehaald) geven nu voor de gehele reis een redelijk stabiel beeld met windkracht 3-4 Bft, wel met nog een acceleratiezone rondom de Canarische eilanden. En dat hebben we gemerkt, want nog geen paar uur later hadden we tot wel 30 knopen wind (6-7 Bft), dus hebben we de hele nacht met 2 riffen gezeild en uiteindelijk ook met het fok op 30%. Maar een maal uit deze zone in de vroege maandagochtend zakte de wind er weer helemaal uit en dobberden we rustig verder.

Opvallend was dat de eerste dag maar 2 crewleden een beetje zeeziek zijn geweest, ondanks dat het natuurlijk voor iedereen wel even wennen is: Wennen aan het wachtlopen, wennen de kleine ruimtes en aan het leven aan boord – met 8 personen op 13 x4 meter = best een uitdaging – helemaal als alles beweegt. Wennen aan vreemde geluiden zoals: de zeilen klapperen, een spi-boom wordt gezet of juist weer niet, het aanhaken van safety lijnen, het gijpen … alles maakt heel veel lawaai. En dan heb je ook nog maar 3 of 4 uur om even te slapen, voordat je je wordt gewekt voor je volgende wacht.

Over het wachtlopen: wachtlopen doen we met 3 personen (een wachtleider en 2 bemanningsleden). De wachten zijn daarom ingedeeld onder 3 wachtleiders en 4 bemanningsleden, die allemaal afwisselend ’s nachts wachten van 4 uur draaien en overdag van 3 uur (3 of 4 uur op, 3 of 4 uur af). Daarnaast draait de schipper ook nog een paar nachtdiensten per week mee, naast het feit dat hij eigenlijk altijd beschikbaar moet zijn. Doordat de schipper ook een paar nachtdiensten meedraait, geeft dit de 3 wachtleider om de beurt een iets langere rustperiode, want zij hebben niet zoals de 4 bemanningsleden soms een dag vrij van wacht (wat niet betekent dat je niets te doen hebt….. maar dan hoef je iig niet wacht te lopen).

21. Groen licht voor vertrek

Las Palmas de Gran Canaria, Spain•24 November 2019•

28.0997° N 15.4134° W

We kunnen vertrekken, dat houdt in dat we de voorbereidingslijst, boodschappenlijst en de veiligheidslijst hebben afgerond. Sinds het boorden afgelopen dinsdag 19 november is er heel veel gebeurd.

Woensdag zijn de eerste boodschappen gedaan, en de 14 kratten met eten en 200 liter water zijn volgens een strak stuwplan aan boord gelegd. Het stuwplan is noodzakelijk omdat we eten hebben voor 8 mensen, voor 24 dagen. Voor ons vertrek hebben we voor elke dag een recept geselecteerd en een boodschappenlijst gemaakt. De ingredienten voor deze recepten moeten we dus makkelijk kunnen vinden en we moeten bijhouden hoeveel we nog hebben in de loop van onze reis.

Er zijn donderdag nog verschillende reparaties uitgevoerd; de vriezer doet het weer, en de 3 kapotte navigatielichten ook. De grapbag (de tas die je meteen kan pakken in een noodsituatie) staat klaar, met onze paspoorten, 1 liter water en een energy bar per persoon. En ook de EHBO-kist is door Stan – gebombardeerd tot scheepsmedicus – aangevuld.

Vrijdag stond in het teken van veiligheid. Ed, de schipper, heeft ons alles verteld over wat we moeten doen bij onweer, slecht zicht, man-over-board, helicopter-rescue, en het verlaten van het schip. Een heleboel informatie en hopelijk hebben we het meeste niet nodig.

Gisteren is de boot schoongemaakt en hebben we het laatste verse eten ingeslagen. Alle groenten en fruit moet afgespoeld en gedroogd worden voordat het aan boord mag, zodat we geen insecten en kakkerlakeitjes meenemen. Naast nog 110 liter extra water, zijn er ook nog 4 kratten met eten volgens het stuwplan in alle hoeken en gaten van de boot opgeborgen. Op alle kastjes waar voedsel in zit, hangen lijstjes met de inhoud samen met de instructie dat je moet opschrijven als je er iets uithaalt en opeet moet dit er voor zorgen dat we voldoende eten hebben tot de laatste dag ( incl een week extra voor nood).

Deze voorbereidingsdagen zijn een erg goede team-buildings-oefening; we raken zo goed op elkaar ingespeeld, leren elkaar kennen en er wordt ook veel gelachen. Elke dag om 18.00 uur wordt de dag geëvalueerd tijdens de dagelijkse borrel.

De waypoints (zeg maar onze routeplanner) zijn volgens plan bepaald en in de plotter gezet ( de digitale wegenkaart ;)), de grip-files (onze virtuele Piet Paulusma) die we hebben gedownload voorspellen stabiel weer en het wachtschema dat we met elkaar zullen moeten lopen omdat we 24 uur per dag zeilen, is opgesteld. Op basis van de huidige weersverwachting zullen we om de zuid van Gran Canaria gaan, en daarna zullen we eerst een behoorlijk stuk zuidelijk gaan om daar de Noord Equatoriale passagewind op te pakken richting Martinique – EINDELIJK ZULLEN WE VERTREKKEN

20. Laatste dag voor vertrek

Las Palmas de Gran Canaria, Spain•23 November 2019•

28.0997° N 15.4134° W

1 dag voor vertrek…….
Vandaag is de laatste dag dat we nog iets kunnen doen aan de boot, aan de bevoorrading van de boot en aan onszelf.

Er wordt dus druk gepland, wie gaat er nog een wasje draaien, wie rond de laatste navigatie details af, wie gaat de verse producten inkopen, wie gaat wanneer uitgebreid douchen en hoe maken we de boot schoon en klaar voor vertrek. Ook zijn we vandaag uitgeklaard om legaal te mogen oversteken en in Martinique weer te mogen inklaren.

Nog maar weer eens even over die boodschappen …. die worden gehaald op de locale markt en we hebben mazzel dat het wordt gebracht. Bij levering op de steiger voor onze boot, is het ieder product wassen boenen en checken op rotte plekjes of kakkerlak-eitjes….

19. Safety first

Las Palmas de Gran Canaria, Spain•22 November 2019•

28.0997° N 15.4134° W

2 dagen voor vertrek……
De laatste safety briefing en klaar voor vertrek. Dat is nog best een procedure en heeft de hele ochtend in beslag genomen.

Broodbakken is een belangrijk onderdeel van de safety aan boord, dus ook dit is getest :))

Maar er moet natuurlijk ook tijd zijn voor een borrel, zolang we nog even in de haven liggen.

De gezonde spanning en reuring is voelbaar in ons drijvende dorp in Las Palmas.

18. De laatste reparaties

Las Palmas de Gran Canaria, Spain•21 November 2019•

28.0997° N 15.4134° W

3 dagen voor vertrek…..
Er is altijd wat te doen op een schip en vandaag staat in het teken van het repareren van de noodzakelijke electra en verlichting: de vriezer, het heklicht, licht voor aan stuurboord en het licht in de mast…..

En die laatste is natuurlijk het leukste om te fixen 😉

17. Stuwplan maken

Las Palmas de Gran Canaria, Spain•20 November 2019•

28.0997° N 15.4134° W

4 dagen voor vertrek….
Een Stuwplan is een vooraf gemaakt plan met betrekking tot de volgorde van plaatsing en positie van de lading en goederen in de ruimen.

Een stuwplan maak je eigenlijk thuis ook altijd, vaak onbewust en dan weet altijd wel iemand waar de pindakaas of de pasta ligt. Aan boord is het -bewust- maken van een stuwplan noodzakelijk:
1. omdat we boodschappen gekocht hebben voor 3 weken voor een crew van 8 personen.
2. om alle boodschappen ordelijk op te bergen, zodat iedereen weet wat waar ligt
3. om er voor te zorgen dat je niet die ingrediënten opmaakt die je voor recepten hebt ingekocht, die je later op je reis wilt maken.

Een stuwplan voor onze oversteek doen we op basis van de recepten die we hebben samengesteld. Met het verzamelen van recepten zijn we uiteraard weken geleden al begonnen. Op basis van onze recepten hebben we een boodschappenlijst gemaakt en hebben we boodschappen gedaan bij de Hiperdino (de AH van Gran Canaria).

We hebben uiteindelijk 14 kratten en 200 liter water ingeslagen. De rest volgt deze week. Of dat zijn producten die ze bij deze Hiperdino niet meer hadden of versproducten en die de dag voor vertrek pas worden ingeslagen.